بررسی تنوع زیستی گیاهی و عوامل موثر بر آن در منطقه ی حفاظت شده ی هلالی، استان خراسان رضوی

«منطقه ی حفاظت شده ی هلالی» از سال 1376به عنوان منطقه شکار ممنوع و در سال 1385 به منطقه ی حفاظت شده تبدیل گردید. مساحت آن 120719 هکتار و در حدفاصل شهرهای گناباد و بجستان در استان خراسان رضوی واقع شده است. منطقه هلالی در گستره خود ترکیبی از مناطق کوهستانی، دشتی و تپه ماهوری است و بر اساس طبقه بندی اقلیمی دومارتون دارای اقلیم خشک و بیابانی با تابستان های گرم و زمستان های سرد است. با توجه به اهمیت تنوع زیستی در امر حفاظت محیط زیست، این تحقیق به منظور بررسی تنوع گیاهی این منطقه و عوامل موثر بر آن انجام گرفت. در این راستا سه ایستگاه دشتی، تپه ماهوری و کوهستانی و نیز سه عرصه با مدیریت چرای متفاوت انتخاب و عمل نمونه برداری به صورت تصادفی برداشت گردید. در بررسی فلوریستیک این منطقه و با به کارگیری منابع و فلورهای موجود، تعداد 318 گونه ی گیاهی شناسایی شد. این گونه ها متعلق به 205 جنس و 53 تیره هستند. بیشتر گونه ها متعلق به تیره های asteraceae، poaceae و brassicaceae به ترتیب با 53، 30 و 26 گونه هستند. بررسی کورولوژی گونه های منطقه نشان داد که اغلب گونه ها متعلق به ناحیه ایران و تورانی می باشند و تروفیت ها و همی کریپتوفیت ها از مهمترین شکل های زیستی منطقه هستند. مطالعات تنوع زیستی و عوامل فیزیوگرافی موثر بر آن در منطقه نشان داد که ایستگاه کوهستانی دارای بیشترین غنا و کمترین یکنواختی است. جهات شیب در دو ایستگاه تپه ماهوری و کوهستانی تأثیر زیادی در تنوع گیاهی نشان ندادند. در بررسی اثر چرا، بیشترین مقدار تنوع در عرصه چرای متوسط دیده شد. تأثیر مثبت بارندگی بر میزان تنوع نیز از مقایسه ی ایستگاه کوهستانی در دو سال متفاوت از نظر بارندگی اثبات شد. با برازش مدل های توزیع رتبه- فراوانی بر اساس داده های فراوانی، انطباق کل منطقه و نیز ایستگاه های کوهستانی و تپه ماهوری با مدل لگ نرمال تأیید گردید. از طرف دیگر ایستگاه دشتی با مدل لگاریتمی انطباق بیشتری داشت که نمایانگر دخالت و روند روبه تخریب این ایستگاه است.